Wrzesień jest jednym z tych miesięcy, który pod wieloma względami jest wyjątkowy. Przejście lata w jesień, koniec wakacji, kluczowe dla historii Polski wydarzenia i pewnie jeszcze wiele innych większych i mniejszych epizodów z życia każdego z nas, które czynią tę część roku inną od pozostałych.
Wrzesień to także czas, kiedy rozpoczynają się lub odnawiają rozmowy na ważne i często kontrowersyjne tematy. Niewątpliwie temat integracji polsko – niemieckiej, bo o tym właśnie będzie mowa, należy do tego gatunku dyskursu, który do dziś wzbudza u wielu mieszane uczucia i wywołuje niemałe poruszenie.
W dniach 11.09. – 15.09. uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 1 w Świnoujściu wraz ze swoimi rówieśnikami z Hamburga uczestniczyli w polsko – niemieckiej wymianie w Kamminke. Jej głównym celem była integracja historyczno – językowa młodych ludzi. Ośrodek Edukacji i Spotkań Młodzieży Golm (OEiSM) był współorganizatorem tygodniowego projektu edukacyjnego, którego tematyka była ściśle związana z przyswojeniem trudnej i pełnej zawiłości historii, z naciskiem na czas II wojny światowej. Jak twierdzą sami gospodarze – geograficzne usytuowanie wioski: cmentarz wojenny Golm, który znajduje się w bliskim sąsiedztwie z OEiSM oraz przebiegającą granicą obu państw są namacalnym skutkiem II wojny światowej, dzięki czemu miejsce to wydaje się być idealne do realizacji tego typu szkolnego projektu.
Młodzi uczestnicy wymiany mieli możliwość wziąć udział w warsztatach językowych i historycznych, dzięki którym aktywnie i niekonwencjonalnie przyswajali trudne zagadnienia. Nowoczesne metody interaktywne, wycieczki edukacyjne i szereg działalności integracyjnych sprawiły, że dla wielu uczestników wymiany wspólnie spędzony czas pozostawił w pamięci trwały ślad.
Jednym z kluczowych punktów programu była lekcja historii. Młodzież miała okazję uczestniczyć w wielu zajęciach, mających na celu uzmysłowienie młodym obywatelom świata, że o historii trzeba rozmawiać i wyciągać konstruktywne wnioski, aby błędy przodków nie zostały w przyszłości powielone. Zaprezentowane na warsztatach nagrania archiwalne wywołały wśród odbiorców ogromne poruszenie, a panująca sugestywna cisza była jednoznacznym dowodem na to, jak ważny temat został podjęty.
Uczniowie uczestniczyli w interaktywnej lekcji historii pt. „Młodzież w czasie narodowego socjalizmu i dzieci – żołnierze”. Była to konstruktywna nauka, połączona z zarysowaniem sytuacji współczesnej. Wydawać by się mogło, że omawiana tematyka to tylko zamknięta karta historii, na którą nie można spuścić zasłony milczenia. Niestety, liczne przykłady ze współczesnego świata donoszą, że w XXI wieku jest wiele miejsc na Ziemi, gdzie dzieci – żołnierze aktywnie działają na rzecz swojego państwa, są członkami rządowych lub wspieranych przez rząd sił zbrojnych. Warsztaty w Kaminnke miały właśnie na celu uzmysłowienie wszystkim, że pamiętając o takich sytuacjach możemy choć w niewielkim stopniu wyrazić swój sprzeciw zaistniałej sytuacji. Uwieńczeniem akcji było złożenie podpisu pod projektem Red Hand – akcji dla dzieci – żołnierzy, który został wysłany do Bundestagu.
Dopełnieniem informacji o tematyce historycznej było zorganizowanie gry terenowej na terenie Cmentarza Wojennego Golm, podczas której młodzi ludzie z Polski i Niemiec w nietuzinkowy sposób pogłębili swoją wiedzę na omawiane wcześniej tematy.
Twórcy międzynarodowej wymiany nie zapomnieli również, że integracja to również rozrywka lekka, łatwa i przyjemna. Wśród wielu zajęć uczniowie z polskiej i niemieckiej szkoły mieli zatem możliwość uczestniczenia w spływie kajakowym po rzece Peene, rozegrać partyjkę glowgolfa w Peenemunde czy w Anklam odwiedzić muzeum Otto Lilienthala i po pokonaniu 275 schodów podziwiać panoramę okolicy z wieży widokowej. Uczestnicy wymiany wzięli również udział w grze terenowej po Świnoujściu. W międzynarodowych zespołach poznawali najciekawsze zakątki naszego miasta, rozwiązując przy tym wyznaczone wcześniej zadania. Dopełnieniem atrakcji były chwile spędzone na najpiękniejszej plaży w Polsce. Aura tego dnia była wyjątkowo sprzyjająca, więc w promieniach słońca młodzi ludzie kontynuowali działania integracyjne.
Wrześniowa aura, pełna porywistych podmuchów wiatru i nieoczekiwanych ulew nie pokrzyżowała jednak planów organizatorom polsko – niemieckiej wymiany uczniów ze Świnoujścia i Hamburga. Młodzież zrozumiał, że o historii nie tylko trzeba rozmawiać, ale uwierzyła również, że jest to doskonały punkt wspólny, integrujący młode pokolenia. Temat relacji polsko – niemiecki wciąż budzi wiele sprzecznych uczuć. Ważne jest, żeby o tym rozmawiać, przybliżać fakty, nakreślać ramy, oswajać. Młodzi ludzie zmierzyli się z trudną tematyką, ale uczynili to w sposób niekonwencjonalny, atrakcyjny i przystępny. Dzięki takim projektom jest szansa, że kiedyś wrzesień stanie się miesiącem, który będzie się także kojarzył z integracją, działaniem na rzecz propagowania pokoju i dobrą zabawą. Dla wielu uczestników projektu tak właśnie będzie. Spędzone w Kaminnke dni były wspaniałą i niezapomnianą lekcją historii z integracją w tle.
Tekst Kamilla Jelonek
