Potencjał rozwojowy dziedzictwa wymaga wsparcia samorządu, aby przełożyć się na rzeczywisty rozwój. To samorząd kreuje politykę rozwojową, dysponuje również narzędziami wspierania przedsiębiorczości, które mogą pomagać w uruchamianiu lokalnego potencjału rozwojowego.
Charakterystycznymi dla samorządów narzędziami wsparcia są tzw. instrumenty prawno-administracyjne, wynikające z kompetencji stanowienia prawa miejscowego. Odpowiednio sformułowane dokumenty planistyczne i strategiczne, tak jak np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy gminne programy opieki nad zabytkami lub strategie rozwojowe – przekładają się na zasady i ścieżki rozwoju, wyznaczają więc przedsiębiorcom i organizacjom ramy planowania i działania. Samorządy mogą też ustalać preferencyjne zasady gospodarowania mieniem, wspierające działalność np. związaną z rzemiosłem czy budować partnerstwa z udziałem publicznym.
Instrumenty infrastrukturalne wspierają rozwój poprzez zwiększanie dostępności (np. inwestycje drogowe), przygotowanie terenów pod inwestycje czy zwiększanie atrakcyjności turystycznej (tworzenie szlaków, miejsc noclegowych, dostępu do Internetu).
Instrumenty finansowe w dyspozycji samorządów mogą być związane ze wsparciem finansowym (np. granty na działalność związaną z dziedzictwem, ustalenie pomocy de minimis dla remontów obiektów zabytkowych), mogą też być oparte o ulgi i zwolnienia podatkowe.
Często wykorzystywane są instrumenty miękkiego wsparcia, jak doradztwo w ramach LGD, szkolenia, wsparcie organizacyjne (np. centra obsługi inwestorów) i promocyjno-informacyjne, np. promocja działalności związanej z dziedzictwem na stronach internetowych gmin. Ważne jest inicjowanie i koordynacja współpracy, np. z inkubatorami przedsiębiorczości czy parkami technologicznymi.
Narodowy Instytut Dziedzictwa wspiera samorządy i lokalne społeczności w określeniu zakresu i kierunku rozwoju, który wykorzystuje dziedzictwo w najbardziej skuteczny i efektywny sposób. Zapraszamy do skorzystania z wiedzy i narzędzi, które opracowujemy: w poradniku Dziedzictwo obok Mnie – poradnik zarządzania dziedzictwem w gminach oraz w bazie gotowych narzędzi dla JST na portalu wiedzy: http://samorzad.nid.pl/.
