Wody Polskie walczą z suszą. Trwa przygotowanie ważnych inwestycji i programów społecznych
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie jest instytucją znajdującą się na pierwszym froncie walki z wyniszczającym gospodarkę zjawiskiem suszy. W bieżącym sezonie wdrażanie są konkretne rozwiązania, których celem jest zatrzymywanie wody w glebie i ułatwianie sytuacji rolników, którzy potrzebują zwiększonej ilości wody w czasie wegetacji roślin. Działania systemowe Wód Polskich to jedno, ale jak mówi dyrektor Wód Polskich w Szczecinie Marek Duklanowski, ważną rolę w procesie walki z suszą ogrywają także samorządy i… pojedynczy mieszkańcy. – To temat, który dotyczy nas wszystkich i tylko współdziałanie przyniesie wymierne efekty – mówi dyrektor Duklanowski.
Inwestycje w walce z suszą. Pilotażowy program w Gryficach
Walka z suszą to jedno z podstawowych działań Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Poprzedni sezon pokazał, że zmiany klimatyczne oraz wieloletnie zaniedbania, zwłaszcza z okresu pierwszych lat po transformacji ustrojowej, w zakresie działań proretencyjnych doprowadziły do sytuacji takiej, że zatrzymywanie wody w środowisku jest na niewystarczającym poziomie, co przy niskich opadach i wysokich temperaturach jest prostym przepisem na suszę. Zjawisko to boleśnie dotyka rolników odbijając się na całej gospodarce. Wody Polskie inaugurując program „Stop Suszy” wzięły sobie za cel przygotowanie ambitnego programu inwestycyjnego, który będzie konsultowany z samorządami i będzie wychodzić naprzeciw ich oczekiwaniom. W roku 2020 pierwsze zadania będą realizowane, a działania inwestycyjne będą uzupełniane o współpracę z samorządami oraz działania edukacyjne dla mieszkańców Szczecina i regionu.
– Zarząd Zlewni w Gryficach przygotował pilotażowy projekt, który został zaakceptowany przez Wody Polskie w Warszawie. Celem jest retencja korytowa, czyli zatrzymanie spływającej wody, tak by pozostawała w miejscach w których jest potrzebna, ale też by nie zalewała na przykład dróg czy pól uprawnych. Podniesienie zwierciadła spowoduje zwiększenie ilości wody w cieku do maksymalnego poziomu, bez zagrożenia powodzią, ale i z możliwością wykorzystania tej „wodnej nadwyżki” w sytuacji kiedy będzie to potrzebne – w samym cieku, w jego dopływach, a także w sąsiadujących kanałach i rowach. Wiemy, że sytuacja w rolnictwie jest już bardzo trudna, a ona z tygodnia na tydzień będzie się pogłębiać. Wchodzimy w okres wzmożonej wegetacji roślin, a wody jest bardzo mało, a w niektórych ciekach wręcz nie ma jej wcale – mówi Marek Duklanowski, dyrektor Wód Polskich w Szczecinie.
„Stop suszy” – kilkaset wniosków od mieszkańców
Inwestycje w regionie są także pokłosiem konsultacji społecznych, które odbyły się w Szczecinie i w Koszalinie w ramach programu „Stop Suszy”. Jak mówi dyrektor Marek Duklanowski zaprezentowaliśmy wtedy projekt podnoszenia poziomu wody w jeziorach np. w Morzycku czy Marianowie. – Mieszkańcy Pomorza Zachodniego zgłosili kilkadziesiąt wniosków dotyczących rozmaitych projektów retencyjnych. Dotyczyły one np. odmulenia zbiorników retencyjnych, żeby zwiększyć ich pojemność. Rośnie zainteresowanie tym tematem i świadomość, jak poważnym problemem jest susza – dodaje dyrektor Duklanowski.
W 2019 roku Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie w porozumieniu z Solidarnością Rolników Indywidualnych przygotował projekt uproszczonego dostępu do wody w celach nawadniania gruntów. Nie jest wykluczone, że ta inicjatywa będzie kontynuowana tego lata, choć jest to w dużej mierze uzależnione od zainteresowania rolników. – Jesteśmy przed rozmowami ze środowiskiem rolniczym. Być może trzeba ten program traktować jako program nie wprowadzany co sezon, a będący z nami już na stałe.
Codzienne działania na rzecz walki z suszą? Zakręcamy wodę i łapiemy deszczówkę
Działania przeciwko suszy to nie tylko twarde inwestycje, ale i działanie edukacyjne. Wody Polskie w czasie roku szkolnego odwiedzają szkoły podstawowe edukując najmłodszych o konieczności oszczędzania wody. Na rok 2020 przygotowany był plan spotkań z Radami Osiedla oraz związkami działkowców. Na ten moment te plany muszą z oczywistych powodów zostać odłożone w czasie, ale idea szerzenia wiedzy na temat oszczędzania wody jest nadal nam bliska: – Zamiana wanny na prysznic, zakręcanie wody, gdy myjemy zęby, proste rzeczy, a w dużej skali naprawdę skuteczne. Potrzeba nam zmiany sposoby myślenia społecznego, ale i zachęt dla samorządu, by miasta i gminy chciały edukować mieszkańców, że oszczędzanie wody jest potrzebne. We Wrocławiu uruchomiono program „Złap deszcz”, który marketingowo okazał się sukcesem, ale bardzo szybko zabrakło środków na jego realizację. Wody Polskie chcą edukować mieszkańców, że ważne jest gromadzenie wody deszczowej i podlewanie nią ogrodu. Te instalacje są dość drogie i rolą samorządów mogłoby być choćby, na wzór Wrocławia, dofinansowanie tych instalacji przyczyniających się do oszczędzania wody – mówi dyrektor Marek Duklanowski.
