KRZYŻ KATYŃSKI SYMBOL PAMIĘCI
Każda społeczność ma swoje symbole, które są ważne, łączą ludzi, pozwalają zachować pamięć o tych co byli, o tym co jest już historią. Jednym z takich symboli Międzyzdrojów jest Krzyż Katyński znajdujący się na cmentarzu. Od lat spotykają się przy nim mieszkańcy miasta podczas obchodów upamiętnienia zbrodni katyńskiej i katastrofy smoleńskiej oraz w Dniu Święta Zmarłych.
Międzyzdrojski krzyż ma swoją historię, sięgającą lat 80-tych XX wieku. Pomysł upamiętnienia ofiar Katynia i innych miejsc kaźni Polaków w czasie II wojny światowej na Wschodzie powstał w okresie stanu wojennego, a inicjatorami jego powstania była grupa Międzyzdrojan związana z podziemną Solidarnością: Urszula i Bogdan Jakuczunowie, Alicja Szach, Kazimierz Drzewiecki, Krystyna Oleska i Krystyna Dębiec. Projekt plastyczny krzyża nieodpłatnie wykonał bliski przyjaciel Bogdana Jakuczuna artysta plastyk Wiesław Śniadecki, profesor Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi, scenarzysta filmowy (m.in. „W pustyni i w puszczy”), autor licznych akwarel i grafik z terenu wyspy Wolin oraz Pomorza Zachodniego, Dodajmy, że Wiesław Śniadecki był wielkim entuzjastą Międzyzdrojów i Wolińskiego Parku Narodowego. Projekt krzyża określał kolorystkę i symbole: czerwień – „stara” krew, P z kotwicą – symbol Polski Walczącej oraz drut kolczasty jako symbol niewoli. W projekcie były też napisy w tym samym kolorze na leżących u podnóża głazach: Ostaszków, Starobielsk, Katyń. Napisów, niestety, w tamtym czasie nie udało się wykonać. Powstały one później.
Przepisy stanu wojennego uniemożliwiały jawne działania i społeczne inicjatywy, więc ówczesny proboszcz międzyzdrojskiej parafii, śp. ks. Tadeusz Moskal użyczył plebanijnego podwórka, gdzie po kryjomu krzyż został wykonany. I tak 31 października 1982 roku pod osłoną jesiennego wieczoru, krzyż został postawiony na cmentarzu. Transport i ustawienie krzyża wraz z głazami stanowiło w ówczesnym czasie nie lada wyzwanie. Jednak udało się i pomimo różnych historycznych zawirowań krzyż pozostał do dziś jako dowód pamięci o tragicznych wydarzeniach z 1940r, aby upamiętnić zbrodnię na co najmniej 21 768 Polakach – oficerach, podoficerach i szeregowych Wojska Polskiego, dokonaną przez władze sowieckie.
Na przełomie lat Krzyż Katyński narażony na działanie czynników atmosferycznych ulegał powolnemu zniszczeniu. W 2019r. władze miejskie podjęły decyzję o odnowieniu krzyża. Został on zdemontowany, a wykonania repliki podjął się anonimowy Międzyzdrojanin, spokrewniony z jedną z osób, które ponad 30 lat temu były pomysłodawcami powstania krzyża. I tak historia zatoczyła koło, łącząc pokolenia. Uroczystość poświęcenia nowego krzyża przez śp. ks. prob. Mariana Jana Wittlieba odbyła się 29 czerwca 2019r., podczas obchodów Dnia Patrona miasta Międzyzdroje. Pierwotny krzyż też znalazł swoje miejsce i stanął przy kamieniu pamięci „Duchowym Budowniczym Międzyzdrojów” obok kościoła.
Krzyż Katyński na cmentarzu stanowi dowód pamięci o tamtych wydarzeniach. I to przy nim co roku 10 kwietnia gromadzi się międzyzdrojska społeczność, aby pokazać, że nie zapomniała. Z uwagi na sytuację pandemiczną, podobnie jak w ubiegłym roku, w imieniu całej wspólnoty samorządowej symboliczna wiązanka kwiatów, została złożona o godz. 16:30. Upamiętnienie odbyło się w obecności Burmistrza Międzyzdrojów Mateusza Bobka, Przewodniczącego Rady Miejskiej Jana Węglorza oraz Arcybiskupa Metropolii Szczecińsko-Kamieńskiej Andrzej Dzięgi, który pomodlił się za pomordowanych w Katyniu i innych miejsc kaźni Polaków oraz tych którzy oddali życie walcząc o wolną Polskę. A pod koniec uroczystości po złożeniu kwiatów pod krzyżem, arcybiskup wygłosił błogosławieństwo: … „Przy tym krzyżu pomódlmy się jeszcze za wszystkich, którzy pamiętając o Katyniu ginęli jako świadkowie tej prawdy w katowniach Urzędu Bezpieczeństwa albo zmarli już w tej służbie pamięci. A teraz kombatanci i weterani, także młode pokolenia harcerzy polskich, również historyków, dziejopisarzy, kronikarzy tę pamięć porządkują. Na warcie pamięci trwają. Kolejnym pokoleniom ją przekazują. Niech Bóg tych co na służbie pamięci zmarli i polegli przyjmie do swojej chwały, a trwających w tej służbie niech błogosławi.”
Anetta Czyżak
UM Międzyzdroje
