Praca na 3 zmiany w magazynie a zdrowie. Jak wygląda grafik?
Istnieją zawody, np. magazynier, w których praca na 3 zmiany jest najlepszym rozwiązaniem. Nie brakuje pracowników przyzwyczajonych do tego trybu, a nawet takich, którzy nie wyobrażają sobie innego życia. Jak wygląda praca na 3 zmiany w praktyce i w jakim stopniu odbija się na zdrowiu pracownika?
3 zmiany w pracy
W części profesji praca na 3 zmiany jest niezbędna, by zapewnić nieprzerwane działanie zakładom pracy. Wybierając swój zawód, należy wziąć to pod uwagę: w niektórych branżach nie ma innego wyjścia niż tego typu praca. Magazynier jest jedną z profesji, w których często stosuje się tzw. system trzyzmianowy.
Dla pracowników oznacza to konieczność pracy w różnych godzinach: nie tylko w ciągu dnia, ale i w nocy. Zmienny tryb życia, zależny od grafiku, nie jest rozwiązaniem dobrym dla każdego, ale część pracowników jest w stanie przyzwyczaić do niego swój organizm i zaakceptować go, a nawet polubić.
Praca na 3 zmiany: grafik
To jeden z największych problemów, gdy mowa o pracy trzyzmianowej: grafik. Najpopularniejsza jest praca na 3 zmiany w godzinach: 6:00-14:00, 14:00-22:00 oraz 22:00-6:00.
Pracodawca musi uwzględnić minimalny okres dobowego oraz tygodniowego wypoczynku pracowników, a także zachować wymaganą liczbę dni wolnych od pracy. Dodatkowo należy tak zaplanować grafik, by zatrudnieni wykonywali swoje obowiązki w pełnym wymiarze.
Najważniejsze zapisy regulujące często stosowaną np. w magazynie pracę na 3 zmiany znajdują się w Kodeksie pracy.
Serwis Portalkadrowy.pl zwraca uwagę na fakt, że przedsiębiorca musi zapewnić pracownikom określoną liczbę dni wolnych od pracy oraz przepisowy odpoczynek dobowy i tygodniowy. Pracodawca zatrudniający tylko pełnoetatowych pracowników nie jest w stanie sprawić, by firma działała nieprzerwanie – jedyną możliwością jest zaplanowanie dni wolnych od pracy w całym przedsiębiorstwie lub zapewnianie wolnego pracownikom z poszczególnych zmian.
Praca na 3 zmiany a zdrowie – jak na nie wpływa?
Nie jest tajemnicą, że praca trzyzmianowa i zdrowie często nie idą w parze. Szczegóły zostały opisane w opracowaniu Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego „Nauka o pracy: bezpieczeństwo, higiena i ergonomia”.
Zwraca się uwagę na fakt, że praca zmianowa zaburza wewnętrzne rytmy biologiczne, co może prowadzić do tzw. zespołu długu czasowego. Wśród jego objawów wymienia się:
- zaburzenia snu,
- zaburzenia perystaltyki jelitowej,
- zmieszanie,
- obniżenie siły mięśniowej,
- rozdrażnienie,
- zaburzenia upływu czasu, poczucia odległości,
- pogorszenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Według ekspertów objawy te stabilizują się po kilku dniach. W czasie Konferencji Współpracujących ze Światową Organizacją Zdrowia Ośrodków Zdrowia Pracujących sformułowano twierdzenie, że „Możliwość adaptacji do niekonwencjonalnego rytmu pracy jest osobniczo zróżnicowana. Starzenie się obniża zdolności adaptacyjne, w związku z czym nie zaleca się pracy trzyzmianowej dla żadnego pracownika powyżej 45. roku życia”.
Osoby, które nie tolerują pracy zmianowej, zauważają u siebie m.in. zaburzenia układu pokarmowego, snu, funkcjonowania społecznego czy też chroniczne zmęczenie. Niekiedy pojawiają się również problemy z układem krążenia oraz zaburzenia neuropsychiatryczne.
Wady i zalety pracy zmianowej
Praca zmianowa ma swoje plusy oraz minusy. Można zauważyć je na przykładzie pracy magazyniera. Wśród zalet wymienia się m.in. wyższe wynagrodzenie (dodatek za tzw. nocki), a także chwaloną przez niektórych różnorodność i elastyczność – dzięki pracy na 3 zmiany można np. spędzać czas z rodziną w różnych porach czy też załatwić sprawy urzędowe. Co niektórzy twierdzą, że praca w nocy jest dla nich lepszym rozwiązaniem – nie dość, że zarobki są wówczas wyższe, to pracownicy bywają wydajniejsi i mogą skupić się na swoich obowiązkach.
Do minusów pracy trzyzmianowej należą nierzadkie problemy ze snem oraz jego jakością, a także stan permanentnego zmęczenia. Nie pozostaje ona obojętna dla zdrowia, ciężko jest zadbać choćby o regularność posiłków. Według części osób praca na 3 zmiany odbija się negatywnie na ich życiu towarzyskim i rodzinnym, inni zwracają uwagę na brak stabilności i zaburzony rytm dnia.
Ważne jest, by dopasować swój tryb życia do swoich potrzeb i możliwości – jeśli czujesz, że praca na 3 zmiany nie jest dla Ciebie, zdecyduj się na inny system.
